Najczęstsze błędy popełniane przez dobrych rodziców:
Błędne przekonania to przekazywane dzieciom przez rodziców szkodliwe komunikaty, które mogą okazać się negatywne i destrukcyjne, gdy dzieci już dorosną.
- Najczęściej występujące błędne przekonania, których należy unikać, to:
- ?We wszystkim muszę być dobry?
- ?Znaczę tyle, co moje osiągnięcia?
- ?Negatywne uczucia są złe?
- ?Wszyscy muszą mnie lubić?
- ?Popełnianie błędów jest złe?
- ?Proszenie o pomoc jest oznaką słabości
Fot. Maryam Afnan Ahmad
Należy unikać komunikatów zawierających błędne przekonania. Warto skupić się na tym, co służy budowaniu właściwej komunikacji, a co za tym idzie adekwatnego poczucia własnej wartości u młodego człowieka. Oto zasady, które warto uwzględnić w procesie wychowywania:
- Wszystkie dzieci wymagają uwagi
- Zauważaj dobre zachowanie, a nie tylko złe
- Chwal konkretne zachowania, nie stosuj pochwał ogólnych
- Próbuj ?wyłapać? dobre zachowania dziecka i je nagradzaj
- Chwal każdy krok ku pożądanemu zachowaniu
- Chwal starania, nie tylko wyniki
- Czasami trzeba nagradzać brak złego zachowania
- Surowość czy liberalizm nie mają takiego znaczenia, jak stałe przestrzeganie zasad i konsekwencja
- Zawsze postępuj zgodnie z zasadami
- Daj jedno ostrzeżenie, a potem dopiero zastosuj odpowiednią karę
- Konsekwentne zasady są dla dzieci źródłem przejrzystej struktury, która zaspokaja potrzebę bezpieczeństwa, przewidywalności i kontroli
- Dbaj o konsekwentne wykonywanie porannych i wieczornych czynności
- Stosuj krótkie i łatwe do zrealizowania kary, które nie obniżają poczucia wartości dziecka
- Wyciągaj odpowiednie i adekwatne konsekwencje
- Nie zaprowadzaj dyscypliny, kiedy jesteś zły
- Stosuj dyscyplinę w odpowiednim momencie
- Wprowadzaj dyscyplinę żeby uczyć
- Celem stosowania dyscypliny nie jest udowadnianie, kto ma rację, a kto nie. Takie podejście sprzyja, bowiem konfliktom i budzi w dziecku poczucie wstydu
- Celem dyscypliny jest zmiana zachowania, które stwarza problemy, a nie poniżenie i skrzywdzenie dziecka
- Rodzice powinni tworzyć jeden front
- Kiedy dzieci dorastają, otwarta komunikacja staje się najskuteczniejszą metodą wychowawczą.
- Otwarta komunikacja łagodzi konflikty między rodzicem a dzieckiem
- Kiedy rozmawiasz z dziećmi albo z nastolatkami, skupiaj na nich całą uwagę
- Następujące role wychowawcze doprowadzają do komunikacji zamkniętej, której należy unikać:
-rodzic autorytarny
-rodzic pouczający
-rodzic obwiniający
-rodzic bagatelizujący
- Słuchanie musi być procesem aktywnym
- Kiedy to możliwe, staraj się wsłuchiwać zarówno w treść wypowiedzi dziecka i w jego uczucia
- Kiedy to możliwe, pozwalaj dziecku uczyć się na logicznych konsekwencjach swojego postępowania
- Rozwiązywanie problemów za dzieci pogłębia ich zależność i niezaradność
- Uczenie się na błędach jest niewłaściwe tylko wtedy, gdy zagraża to bezpieczeństwu dziecka lub zostaną naruszone prawa innych
- Pomagaj w rozwiązywaniu problemów tylko wtedy, gdy konieczna jest Twoja ingerencja
- Motywuj do samodzielnej pracy
- Wyrażaj swoją wiarę w zdolności i możliwości dziecka
- Nastawienie ?rodzice przeciwko dzieciom? wywołuje urazę i walkę, która rodzi poczucie winy i obniżenie poczucia własnej wartości u dzieci
- Spotkania rodzinne pomagają przyjąć skuteczniejszy sposób wychowania, bardziej nastawiony na współpracę
- Wskazówki dotyczące spotkań rodzinnych:
- Powinny się odbywać regularnie, w ustalonym wcześniej czasie
- Należy wspierać otwartą komunikację
- Każdy w rodzinie powinien mieć szansę, żeby się wypowiedzieć
- Na ogół lepiej jest najpierw pozwolić wypowiedzieć się dzieciom
- Ustalenia poczynione w trakcie spotkania obowiązują do następnego wspólnego spotkania
- Rodzina powinna dążyć do osiągnięcia porozumienia w danej sprawie, ale ostateczna decyzja należy do rodziców
- Dawanie dzieciom wyboru zwiększa ich poczucie kompetencji i kontroli
- Ucz dzieci dając dobry przykład
- To, co rodzice robią ma na dzieci większy wpływ niż to, co mówią
- Dorośli mogą wpływać zarówno pozytywne jak i negatywne zachowania swoich dzieci
- Dzieci i nastolatki mogą ulegać wpływom rówieśników i mediów, ale najczęściej przyjmują wartości przekazywane im przez rodziców
- Dbaj o swój system wartości jako rodzica! To, co jest dla Ciebie ważne, będzie ważne także dla Twojego dziecka!
Rady praktyka (rodzica i pedagoga):
- Nie mamy zbyt wiele czasu dla naszych dzieci. Jeśli więc nasze spotkania z dziećmi są z konieczności ?akcyjne?, niech będą one ?efektywne wychowawczo?.
- Nastolatek nie lubi poważnych rozmów ?w cztery oczy?. Rozmowa będzie owocna, jeśli odbędzie się przy wspólnym robieniu czegoś.
- Otwarta komunikacja, pozbawiona manipulacji i gier jest koniecznością w wychowaniu nastolatka.
- Jeśli dbamy o to, by być osobą spójną wewnętrznie, mamy większą szansę, by być autorytetem u nastolatka.
- Nasz autorytet, wypływający z wierności systemowi wartości i jasnym, uczciwym regułom postępowania musi być także ?wyzwalającym?, czyli inspirującym do tworzenia własnej tożsamości, nie zaś ?ujarzmiającym?.
- Konsekwencje stanowią lepszą metodę wychowawczą niż kary. Wzmacnianie pozytywnych zachowań jest skuteczniejsze niż tylko skupianie się na ?negatywach?.
- Branie odpowiedzialności za własne postępowanie jest elementem dojrzałości, jest też naturalną koniecznością wychowania.
- Akceptacja nie oznacza tolerowania postępowania niezgodnego z normami etycznymi i społecznymi.
- Szkoła jest ?miejscem pracy naszego dziecka?, stąd poszanowanie zasad w niej panujących jest przygotowaniem młodego człowieka do dorosłego życia.
- Dziecko jest ?dobrem wspólnym? zarówno rodzica jak i nauczyciela, dlatego warto zadbać by panował jednolity front wychowawczy, między placówką a rodzinami, oparty na wzajemnym poszanowaniu własnych ?stref wpływów? oraz na dbałości o wszechstronny rozwój młodego człowieka.
- Jednym z ważniejszych zadań szkoły jest ?nauczenie uczenia się?. Żyjemy w rzeczywistości, w której nabywanie coraz to nowej wiedzy i kompetencji jest konieczne dla realizacji zawodowej i sprawnego funkcjonowania w społeczeństwie. Od nas ? rodziców – w dużej mierze zależy, jaki stosunek do nauki będą miały nasze pociechy i co z tego wyniknie dla ich przyszłości.
Pamiętajmy:
Fot. Woodleywonderworks, 2003
- Rodziców i dzieci łączy silna więź.
- Więź ta stanowi grunt dla rozwoju dziecka i może być silna także wtedy, gdy rodzic krzywdzi dziecko lub je opuszcza czyniąc tym samym spustoszenie w psychice młodego człowieka. Nawiązanie i utrzymanie więzi z rodzicami jest pierwszym i najważniejszym celem w życiu dziecka. Prawidłowa więź opiera się na przypisywaniu przez rodziców ważnego miejsca potrzebom dziecka i trafnym reagowaniu na nie. W rodzinach dysfunkcyjnych więzi pomiędzy rodzicami i dziećmi mogą być osłabione lub zniekształcone, a potrzeby nie są w ogóle uwzględniane.
- Większość rodziców kocha swoje dzieci w sensie emocjonalnym (miłość jako uczucie), jednak wielu z nich nie potrafi realizować wobec nich ODPOWIEDZIALNEJ POSTAWY MIŁOŚCI.
- Uczucia są zmienne, pojawiają się w nas w odpowiedzi na zdarzenia zachodzące w rzeczywistości lub nasze wyobrażenia. Jako rodzice przeżywamy w stosunku do naszego dziecka różne UCZUCIA – nie tylko miłość, ale także złość, rozczarowanie, lęk.
- POSTAWA MIŁOŚCI jest niezmienna – niezależna od uczuć, zdarzeń, wyobrażeń – np. rodzic może realizować postawę miłości przeżywając złość lub rozczarowanie z powodu zachowania dziecka. Dlatego właśnie POSTAWA, a nie tylko UCZUCIE MIŁOŚCI wobec dziecka buduje więź. Postawę miłości przyjmujemy na mocy osobistej decyzji – jest ona reakcją intelektu i woli.
- Powiedzieć ?Kocham Cię? jest łatwiej, niż kochać odpowiedzialnie z pełną świadomością konieczności budowania postawy miłości wychowawczej!
- Rodzice wycofują się ze swojej roli wychowawczej i profilaktycznej wobec dzieci z różnych powodów:
- są zaabsorbowani zarabianiem pieniędzy
- przeżywają osobiste problemy: kryzys małżeństwa, alkoholizm, współuzależnienie, przemoc, depresja itp.
- brakuje im wiedzy, umiejętności, dobrych wzorów z dzieciństwa
- przeżywają brak satysfakcji z rodzicielstwa, obniżenie poczucia kompetencji w roli rodzica
- nie wierzą, że mogą wywrzeć wpływ na swoje dzieci
- Rodzice mogą sprawować rolę rodzicielską wobec dzieci w destrukcyjny sposób – w takich przypadkach dochodzi do zniekształcenia więzi i poważnych urazów u dziecka:
- rodzic „sprawca przemocy”/ więź oparta na przemocy
- rodzic ofiara /więź oparta na przemocy
- rodzic „dziecko” – odwrócenie więzi
- rodzic nadkontrolujący i nadopiekuńczy – więź nieadekwatna do wieku dziecka, blokuje rozwój dziecka
rodzic „nieobecny” – osłabienie więzi
Polecam dla rodziców:
Adele Faber, Elaine Mazlish ?Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały, jak słuchać, żeby dzieci do nas mówiły?.
- Faber, E. Mazlish ?Jak mówić do nastolatków, żeby nas słuchały. Jak słuchać ,żeby z mani rozmawiały?.
Thomas Gordon ?Wychowanie bez porażek?.
Hanna Rylke ?Zgoda w rodzinie, czyli dobre dialogi?.
Adele Faber, Elaine Mazlish ? Rodzeństwo bez rywalizacji?.
Kevin Steede ?10 błędów popełnianych przez dobrych rodziców?.
- Gordon ?Wychowanie bez porażek?.